Author: Zekai Tanyar

Peki ya sonsuz yaşam?………………… 

Yani ‘Kim Kurtulur – 2’ deki 2. madde olan “ Tanrı’nın huzurundan atılmayla gelen sonsuz bir ölümden kurtulmak” konusu ne olacak? 

En baştan şunu açıkça belirteyim: Her insanın kurtulacağına inanmıyorum, ne de iddia ediyorum. Herkes kurtulacak demek, Tanrı’nın adaleti, yargısı, merhameti ve kurtarışı ile alay etmek olur. İnsanlar ve tüm evrensel güçlerle de alay etmek olur ve de Tanrı’yı güvenilmez kılar. 

Konuya girerken bu ‘Tanrı’nın Egemenliği’ dışındaki yer, Kutsal Kitap’da ve toplumda ‘cehennem’ denilen yer nedir çok kısaca bakalım. Çok kısaca zira malum ‘öbür taraf’ boyutlarını anlamamız, kavramız olanaksız. 

Bu konuda Kutsal Kitap’da çeşitli anlatımlar var, bir kaç örnek: ateş gölü (Vahiy 20:14), yanan kükürt gölü (Vahiy 19:20), ateş olan bir yer (Yasanın Tekrarı 32:22), ağlayış ve diş gıcırtısı olan yer (Matta 24:51), dışarı karanlık (Matta 8:12). Eminim başka benzetmeler de bulabiliriz ama ağırlıkta olanlar bunlar. Gerçekten fiziksel bir ateş, karanlık, acı, diş gıcırtısı vb olacak mı yoksa bunlar fiziksel dünyada yaşayan biz insanlar için benzetmeler mi bilemeyiz. Ancak sonuçta herkes bir gün Tanrı’nın varlığına tanık olacak ve bazıları Tanrı ile olmaktan, yaratığı kalıcı egemenlikte olmaktan ebediyen mahrum kalacaktır (bu hangi şekli alırsa alsın).

Tanrı’dan ve acı, adaletsizlik, kötülük olmayan, ışığın, barışın, esenliğin egemenliğinden sonsuza dek mahrum kalmak korkunç bir şey! Gideceğimiz bir yere bizi götürecek otobüsü, treni kaçırdığımızda ne kadar üzülüyor, yırtınıyoruz değil mi? Hele bir de bu son tren ise! 

İşte bu sonsuz ‘dışarı atılma’ ikinci ölüm. Bizi bundan kurtaran da İsa Mesih. Bu ölümün bedelini çarmıhta ödeyip, dirilişi ile de o ölümü etkisiz kılan. Tanrı’nın, ruhsal güçlerin ve evrenin gözünde, İsa ve yaptığı bu kurtarış eylemi gerçek ve kesin. Buna inanması gerekenler ruhsal güçler ve evren değil, biz insanlarız. 

İşte burada da işin içine ‘iman’ giriyor. İnsanın Tanrı’ya Yaratılış’ta ‘güvenmiyoruz sana’ beyanı ters yüz edilip ‘iman’ ile Tanrı’ya ‘sana güveniyoruz’ demek. 

Bir önceki yazıda Kutsal Kitap’da iki seviyede yargı gözüküyor demiştim. İşte ikinci seviye diyebileceğimiz, ebedi yaşam ile ilgili ‘İman Yargısı’ bu: Tanrı’ya ve ‘yol, gerçek, yaşam budur’ dediği yola güvenip güvenmemek? Tanrı’nın ayarlayıp sunduğu kurtuluş yoluna inanıyor muyuz? 

Şöyle bir benzetme yapayım: “Kendimizi bir mayın tarlasının ortasında buluyoruz ve bir uzman bize ‘güvenli alana varmak için buradan bir çıkış yolu var, yerdeki kırmızı damlaları takip edin’ diye uyarıyor. Önünüzde iki seçim var, ya uzmanı dinleyeceksiniz ya da ‘ben ona güvenmiyorum’ deyip bildiğinizi yapacaksınız. İkisi de risk taşıyor, güven istiyor ve seçim sizin. İsa’ya iman, bizim ‘uzmana’ güvenmeyi seçmemizdir. Rab, bizlere oradan kurtulup güvenilir yere varacağımıza garanti veriyor. Üstelik güvenince Kutsal Ruh’u o yolda bize garantör ve rehber veriyor! 

İman yargısını böyle anlayabiliriz. Yani Tanrı’nın önünde durup “inanıyon mu, inanmıyon mu gari?”ye cevap vermek değil. Rab yürekleri biliyor zaten, ağzımızı açmaya bile gerek olmayacak sanırım ve o “iman” bizi öbür tarafa taşıyacak. 

Peki İsa’yı tanımayan, “iman” etmeyenler? Bu dünyada epeyi kötü insan var ama baktığınızda bir çok imanlıdan bile daha iyi davranan insanlar da var. Hepimizin iman etmeyen anne babaları, kardeşleri, sevdikleri var. Asırlarca İsa’nın ne adını ne şanını duymayan milyonlarca insan oldu ve var. (Bu arada duymak ne demek? Doğru dürüst duymak gerekmez mi? Anlamadan reddetmek reddetmek midir? Bu sorular da bir başka.)

Yukarıda değindiğimiz ‘iman’ garantileri olmayan tüm bu insanlar ne olacak? 

“Kim Kurtulur – 4” (Netflix dizisi gibi oldu 😉 ) ile toparlamaya çalışacağım.

Gerçekten konunun arkası gelmeyecek mi sandınız? Sanmam. Aslında konu öyle kalabilirdi zira Yuhanna 21’de İsa meraklı Petrus’a bir kişi (Yuhanna) için “sana ne” diyorsa, bizlere milyarlarca insan için “size ne” demez mi? Ama doğru dürüst bir şey yazmazsam ya azar işitebilirim ya da bazıları meraktan çatlayabilir.

Ne ilginçtir ki kiliselerde, öğretişlerde sık sık “öç Tanrı’nındır” veya “yargı Tanrı’nındır” sözleri ile bu konuların Tanrı’ya bırakılmasını vurgularız. Ancak buna rağmen yine de sürekli “kim kurtulur, kim kurtulmaz” konusunu da sürekli kurcalamayı bırakamayız? 

Neden acaba? Meraklı tazeleriz diye mi? Ya da kendi kurtuluşumuzdan emin olmak için mi? Belki İnanlı olmayan sevdiklerimize ne olacak endişesinden. Yoksa ‘ben kurtuldum’ diye ruhsal bir kendini beğenmişlikten mi (İngilizcesi: self-righteousness)? Belki insanları müjdelemeye teşvik etmek için. Ya da sırf soranlara yanıt verebilmek için mi? Büyük olasılıkla hepsi ve daha fazlası. İlle de “kim kurtulacak” sorusuna net bir yanıt bulmanın peşindeyiz.

İnsanlar ‘kurtulmak’ derken sanırım genelde şunlardan kurtulmayı kastediyor:

1- Fiziksel ölümden sonra Tanrı’nın yargısından.

2- Tanrı’nın huzurundan atılmayla gelen sonsuz bir ölümden (yok olma/ceza vb. artık bunu nasıl anlıyorsanız).

Öncelikle kimsenin gidip gelmediği (İsa hariç) bir boyuttan, yani neyin nasıl olduğunu bilmediğimiz bir yerden ve kavramlardan bahsediyoruz. Yani hiç ama hiç kimse kesin konuşamaz bu konuda (bu konuda kesin konuşan vaizler ve öğretmenlere itibar etmeyin). Bu durumda Kutsal Kitap bile bize tam açıklama vermiyor. Veremiyor, zira boyutları anlayıp kavrayabileceklerimizi çok çok aşıyor. Zaten iman gözle görülmeyene inanmak değil mi? Dolayısı ile de ortaya koyacağımız yorumlar ancak Kutsal Kitap’ın bize verdiği çerçeve içinde, oradan ve Kutsal Ruh’tan Tanrı’nın yüreği hakkında kavradıklarımızla olabilir. 

İlk maddemiz: “Fiziksel ölümden sonra Tanrı’nın yargısından muaf mıyız?”

Tanrı’nın yargısından kurtulacağımızı unutun. Kutsal Kitap herkesin ama herkesin Tanrı’nın yargısından geçeceğini açıkça söyler. Hem iman edeni hem de etmeyeni bekleyen bir yargı var: 

Elç. İşl. 17:31 “Çünkü dünyayı, atadığı Kişi aracılığıyla adaletle yargılayacağı günü saptamıştır. Bu Kişiyi ölümden diriltmekle bunun güvencesini herkese vermiştir.” (Bu ayet aynı zamanda yargının İsa’nın aracılığı ile olacağını gösteriyor).

Rom. 2:6-7 ve 11  “Tanrı ‘herkese, yaptıklarının karşılığını verecektir.’ Sürekli iyilik ederek yücelik, saygınlık, ölümsüzlük arayanlara sonsuz yaşam verecek. Bencillerin, gerçeğe uymayıp haksızlık peşinden gidenlerin üzerineyse gazap ve öfke yağdıracak……….Çünkü Tanrı insanlar arasında ayrım yapmaz.”

Matta 25:31-33 “İnsanoğlu kendi görkemi içinde bütün melekleriyle birlikte gelince, görkemli tahtına oturacak. Ulusların hepsi Onun önünde toplanacak, O da koyunları keçilerden ayıran bir çoban gibi, insanları birbirinden ayıracak.”

1.Petrus 4:17 “Çünkü yargının, Tanrının ev halkından başlayacağı an gelmiştir. Eğer yargılama önce bizden başlarsa, Tanrının Müjdesine kulak asmayanların sonu ne olacak? 

1.Kor. 3:13-15 “Herkesin yaptığı iş belli olacak, yargı günü ortaya çıkacak. Herkesin işi ateşle açığa vurulacak. Ateş her işin niteliğini sınayacak. Bir kimsenin inşa ettikleri ateşe dayanırsa, o kimse ödülünü alacak. Yaptıkları yanarsa, zarar edecek. Kendisi kurtulacak, ama ateşten geçmiş gibi olacaktır.”

Yukarıda 1. Petrus 4 ve 1. Kor. 3’den alıntılar (ve bazı başka ayetler) iki seviyede yargı olacağını ima ediyor, ya da o anlamı çıkarabilme olasılığımız var. İşlerin yargısı ve imanın yargısı.

Evet kesinlikle imanla aklanma ve lütufla kurtulma var ama Tanrı’nın yargısı içinde ‘işler’ yok diyemeyiz. Bunu söylemek bir çok ayeti inkar etmek olur. Bu ayetlerden belki en güçlüsü de Matta 25: 31-46’da İsa’nın, kişilerin işlerine göre ‘koyunlar ve keçiler’ olarak ayrılması benzetmesi ile yargıyı anlatmasıdır. Lütfen şimdi bu yazıyı okumaya ara verip o ayetleri okuyup geri gelin.

Yani “ben Mesih İnanlısıyım, bana yargı yok” diyemezsiniz, dolayısı ile de demeyin.  Evet benim ve sizlerin işleriniz yargılanacak. 

Tamam hemen birileri Yuhanna 3:18’deki ayetleri ortaya atacaktır: “O’na iman eden yargılanmaz, iman etmeyen ise zaten yargılanmıştır. Çünkü Tanrı’nın biricik Oğlu’nun adına iman etmemiştir.”  

İnanlılar olarak kötü bir huyumuz var – ayetleri cımbızla çekip kullanma alışkanlığı. Bir ayetin, bir cümlenin, her zaman bir öncesi ve sonrası vardır; ve o ayet ya önden gelen ya da arkadan gelen ile veya her ikisi ile bağlantılıdır. Nitekim Yuhanna 3:18 de öyle. Sonraki ayetler (3:19-21) şöyle devam eder:

“Yargı da şudur: Dünyaya ışık geldi, ama insanlar ışık yerine karanlığı sevdiler. Çünkü yaptıkları işler kötüydü. Kötülük yapan herkes ışıktan nefret eder ve yaptıkları açığa çıkmasın diye ışığa yaklaşmaz. Ama gerçeği uygulayan kişi yaptıklarını, Tanrı’ya dayanarak yaptığını göstermek için ışığa gelir.”

Altı çizili olanlara bakın, hepsi eylem – yapmak, uygulamak. İman her zaman eylemle bağlantılıdır (Yakup bölümünü okumak yeter). Yapılanlar ister karanlıkta saklanılsın, ister ışığa getirilsin Tanrı’nın gözünden kaçmayan uygulamalardır. Yüreği anlatır ve Tanrı yüreği tartan, yargılayandır (1. Samuel 16:7 “Çünkü RAB insanın gördüğü gibi görmez; insan dış görünüşe, RAB ise yüreğe bakar.”)

Benim ve sizlerin işleriniz yargılanacak. Bunu yapmayacak Tanrı, adil değildir, tarafsız değildir, Tanrı değildir.

Peki ya sonsuz yaşam?…………………

Sana Ne!

Bkz. –  Yuhanna 21: 20-23  “Petrus arkasına döndü, İsanın sevdiği öğrencinin kendilerini izlediğini gördü. Bu öğrenci, akşam yemeğinde İsanın göğsüne yaslanan ve, “Ya Rab, sana kim ihanet edecek?” diye soran öğrencidir.          Petrus onu görünce İsaya, “Ya Rab, ya bu ne olacak?” diye sordu. İsa, “Ben gelinceye dek onun yaşamasını istiyorsam, BUNDAN SANA NE?” dedi. “Sen ardımdan gel!”

Hiç inancınızdan vazgeçmek, pes etmek istediniz mi? Hangi nedenden olursa olsun. Belki soğudunuz, belki hayal kırıklıkları, bazılarının ikiyüzlülüğü, sorunlarınızın yığılması. Belki dünyadaki haksızlıklar, adaletsizlikler, başta olmaması gerekenlerin işin, ailenin, ülkenin, kilisenin başında olması; çocukların, kadınların, yoksulların sürekli ezilmesi, istismarı. Belki imanınıza aldığınız tepkiler, belki sırf hayatın yorgunluğu. Belki de yanıtsız kalan dualar, işittiğinizi sandığınız yanılgılar, ve belki Tanrı’nın sessizliği. Vazgeçme isteğine götürebilecek neden çok.

Bu paylaşımın başlığı Yuhanna 6: 67-69’dan alıntıdır. İsa’nın çetin ve anlaması güç sözlerinden sonra birçok öğrencisinin onu izlemeyi bırakması üzerine İsa onikilere “siz de mi ayrılmak istiyorsunuz” diye soruyor. Bunun üzerine Simun Petrus “Rab, biz kime gidelim?” diye yanıt veriyor ve ardından, anladığınca, kalma nedenlerini söylüyor: “Sonsuz yaşamın sözleri sendedir. İman ediyor ve biliyoruz ki, sen Tanrı’nın Kutsalı’sın.”

Yukarıdaki ‘belki’lerin bir kaçını yaşamış olabilirsiniz, ya da garanti veririm yaşayacaksınız. Ben yaşadım, yaşıyorum. Ama o “ben kime gideyim” sorusuna gelince gidecek başkası, daha iyisini bulamadım, hayal bile edemedim. Kilise ya da yaşam tarzından pes edip köşeme çekilmek cazip gelmiştir, gelebiliyor; ama Rab’den başka yere gitmek cazip gelmedi, hiç olmadı, olamadı. 

Tanrı’nın İsa ile planı: Tanrı beden alıp gelecek, bir de üstüne çarmıhta ölecek, dirilecek – akıllara saçmalık. Ama bir o kadar da muhteşem. Hayallerimize bile giremeyecek kadar inanılmaz bir plan. İnanılması gerekilen inanılmaz plan. 

İnanılması ile Tanrı ile tanışıp yaşamaya kapı açan ve sonsuzluğa anlam katan inanılmaz plan. Dargınlık ve isyanlarımız karşısında vazgeçmeyen lütufkar plan. Kafaları ve yürekleri en yoğun sislerde kaybolan biz ‘şaşkın’ çocukların, Tanrı’nın eteğine tutunarak yürümeye devam etmesini sağlayan ümit planı. Bizi bir yere ve çok iyi bir yere götüren büyük sevgi planı.

Evlerimize insanlar çeşitli nedenlerle gelir, hastalık ya da bir sebepten ayıp olmasın diye gelenler; ev ve siz hakkında meraklarını gidermek için gelenler; bir işleri düştüğü için gelenler vs.. Bir de sizi sevdikleri, sizinle olmak istedikleri için gelenler, yani sizin için gelenler var. İsa bu son grupta.

İmmanuel, Tanrı bizimle. İnsanlığın ‘Tanrı varsa nerede?’ haykırışına yanıt. Ancak gelip bizimle olması bile istenmedi. Tanrı Sözü, İsa, beden alıp doğmadan önce bile dışlandı. Meryem’in hamileliği saklanmak zorundaydı, piç damgasını yemeye ramak kalmıştı ve doğması için bir ev, bir han, bir oda bile verilmedi. 

İnsanoğlu çok acımasız. Hatta bir kadın için hem zor hem de olağan üstü olan hamilelik ve doğumda bile. Nice genç kız hamile diye evden kovuluyor, kürtaja veya bir sokakta doğum yapmaya itiliyor. Bazıları erkek doğurmadı diye hor görülüyor, bazılarının bebekleri öldü denilerek satılıyor. Böyle bir dünyaya Tanrı bebek olarak gelme cesaretini gösterdi. Nasıl bir plan, nasıl bir sevgi bu?

Biz kime gidelim?

Biz, her şeyi göze alıp bize bizim için gelene gidelim. 

İsa’nın gelişi/doğuşu kutlamanız kutlu ve esenlik dolu olsun, evleriniz ve hayatlarınız O’nun hoş kokusu ile dolsun.

Pavlus sizce ‘kontrol hastası’ mıydı? 

Çok mektup yazdığı, çok öğretiş verdiği için ‘kontrol hastası’ mıydı? 

Sanmıyorum, aslında buna fırsatı bile yoktu zira genelde hep uzaklardaydı. Malum ilk kilise döneminde bir İnanlı telefona sarılıp “Pavlus abi, şöyle bir durum var” diyemiyordu. Veya internetten “Eski Ahit’de Mesih ile ilgili ayetler hangileri?”, “Covid zamanında el koyup dua edebilir miyim?” diye araştırma yapma imkanı yoktu. Bırakın bunları bir mektup yazsan, yazma biliyorsan, cevabı belki 2-3 ay sonra gelecekti (yani bugünkü PTT standartları) 😉 – hele bir de kış aylarında gemiler Akdeniz’e açılamıyorsa 3-4 ay sonra! 

Pavlus ve diğer önderler, uzaktaki topluluklara bir iki mektup yazarak öğretmek, teşvik etmek, ayar vermek dışında, geride bıraktıkları yepyeni İnanlıları Rab’e teslim etmek zorundaydı. Kutsal Ruh’a ve o insanların yüreklerine güveniyor, onları düşüncelerinde, dualarında taşıyorlardı. Bu aslında bizler için de geçerli.

Geçmiş yıllardan aldığım derslerden biri de şu: “insanları siz taşıyamazsınız”! Ne denli zorlukları aşıp Rab ile yürümelerini arzulasanız da siz taşıyamazsınız. Rab ile yürümek, yürümemek, yalpalamak vs onların kararı, onların seçimidir. “Her koyun kendi bacağından asılır” hiç de boş bir deyim değil. Kişiler kendi seçimlerini yapar, kendi kararlarını verirler.

Tabii ki kimseye yardım etmeyelim demiyorum. Ancak nasıl 5 yaşına gelmiş bir çocuğun peşinden bir kaşık pilavı yesin diye koşulmazsa, bu da öyle bir şey. (Bu arada kaşıkla koşanlar gördüm! Koşuyorsanız problem sizde, çocukta değil). Mesele kim gerçekten bebek, kim sırf kaprisli; kimin gerçekten yardıma gereksinimi var kim miskin, isteksiz; kim dezavantajlı kim sırf çıkarcı vs.? Bunları ayırt etmeye ihtiyacımız var. ‘Ruhları ayırt etme’ biraz da böyle bir şey.

Yuhanna 8:1-11’da anlatılanları, İsa’nın zinada yakalanan kadına yaklaşımını anımsıyor musunuz? 11. ayette şunlar yazılı: İsa kadına “Ben de seni yargılamıyorum” dedi. “Git, artık bundan sonra günah işleme!” 

Ardından da “hadi kızım sana bir iş, eş, ev bulalım da günah işlemeyesin” dedi.

Yok, öyle bir şey demedi.

İsa taşlamayı başlamadan durdurarak kadına merhametini, sevgisini göstermişti ve ardından “Git, artık bundan sonra günah işleme” derken de saygısını gösteriyordu. Yani kadına “bu senin seçimin, doğru olanı sen biliyorsun ve yapabilirsin, zor da olsa sana güveniyorum, sen ölümün kenarından döndüğün bu şeylerden daha iyilerine layıksın, düştüğün noktayı aşabilecek birisin, yeterki iste, içtenlikle iste” diyordu.

Mesele de bu ‘içtenlikle istemek’. Tanrı’nın en yüce emrinde “tüm yüreğin, ruhun, aklın ve gücünle sev” derken zaten buna işaret etmiyor mu? İnsanlar içtenlikle istemiyorlarsa bizim taşımamız ruhsal anlamda bir işe yaramaz. Ne Tanrı’nın işine yarar, ne de o insanın. Taşırsak Tanrı bize kızacak mı? Sanmıyorum, iyi niyetimizi de anlar, ama sanırım yorgunluğumuza ve hayal kırıklıklarımıza üzülür, akılsızlığımıza şaşar. Bir bakıma zinada yakalan kadına seslenişine benzer bir seslenişle “yükleri ağır olanlar bana gelin – benim boyunduruğumu takın” derken O’nunla hikmetle yürümeye çağırır.   

Bir keresinde iki kişi kilisemize 2-3 hafta geldikten sonra “bir şey sorabilir miyiz” diye bana yaklaştılar. “Buyurun” demem üzerine “Almanya’ya vize almamıza aracı olmanız için daha ne kadar gelmemiz gerek?” diye sordular. İlk affaladım, üstelik mavi gözlü, sarışın hele hiç de 1.90 filan da değilim! “Öyle bir durum yok, bizler de Almanya’ya gitmek istersek konsolosluğa normal yollardan müracaat ederiz” deyip “Tanrı ile yürümek istiyorsanız, sizinle beraber yürümenize yardımcı olmaya çalışırız ama onun dışında bir şey yapamayız” diye ekledim. “Ha o zaman yok, sağolun” deyip gittiler. Bir daha kendilerini görmedim.

‘Ne ayıp, ne saçmalık’ diyebilirsiniz ama ben onlar için şükrettim zira en azından ve en baştan dürüst davrandılar. İkiyüzlü değildiler.

Bir çoğumuz ve özellikle bir çok önder ‘insanlar biz olmada yapamaz’ gibi düşünüp davranır. Farkında olsak da olmasak da bu gururdur, kendini beğenmişliktir. Kiliselerde de dahil insanlar üzerinde kontrol kurmaya kalkan çok kişi var dünyada. Ancak kiliseye baktığımızda şunu unutmayalım: insanlar Rab’e ve kiliseye gönüllü gelir ve isterlerse de gönüllü giderler, bizim malımız değildirler. İnsanlarla yürümek başkadır, kontrol etmek başkadır. Bizler onlarla yürümek için çağrıldık. Öğretmek, yön göstermek, gözetmek ile kontrol etmek çok farklı şeylerdir.  

Bu yazı belki daha çok gözetmenler, öğretmenlik yapanlar için gibi gelebilir ama aslında hepimiz hayatlarımızda başkalarına bir şekilde yardımcı olduğumuza göre hepimizi ilgilendirir. Kontrol hastasıysanız tövbe edin ve kontrolcü olmayı bırakın!

Rab insanları harcama peşinde değil, hepimizin O’nunla yürümeyi başarmasını çok arzuluyor. Aynı ilk kilisede, elinde yazılı bir İncil olmayan, putperestlikten gelen, dünyaya bambaşka gözlerle bakan İnanlılar gibi bugün iman eden kişiyi de elinde tutacak olan Kutsal Ruh’tur, siz, ben değil. Bir kez daha Tanrı’nın bizlere Kutsal Ruh’unu vermekteki hikmetini, sevgisini görüyoruz. İnanın kişi istekli ise, ister çayıra salıverilsin, ister çöle Rab ile yürüyebilecektir zira Kutsal Ruh kayıra.

İncil’in kaleme alındığı dönemlerde mor renkli giysiler çok özel ve çok pahalıydı. Sadece zengin ve güçlü olanlar, sadece asillerce giyilebilirdi. Bunu giyebilme yarışı vardı. Güç ve gururun simgesi. Ama kiliselerde ise önder olan, hizmet edenlerden mordan vazgeçip ‘köle özünü almış’ bir Mesih’in alçakgönüllülüğüne bürünmeleri isteniyordu. 

Tarih boyunca ve bugün, ülkemiz de dahil, morun cazibesine tutulmuş kilise önderleri ve üyeleri vardır, ve olacaktır. Davranışları kilisenin kendilerine ait olduğu şeklindeki temel anlayışı gösterir ve kiliseyi kendilerine onur ve konum kazanma aracı olarak kullanırlar. Bu önderlik anlayışı Kutsal Kitap’ın öğretişi ve örneklerinden değil, kendi kültürlerinden gelmektedir. Kutsal Yazılar’daki değerler ve prensipler üzerine kurulmayan önderlik rakam açısından başarıya ulaştırabilir ama yaşamların ve toplumların değişimini gören ruhsal yaşama ortam sağlayamaz.

Yukarıdaki iki paragraf yeni çıkan bir kitaptan alıntılar ve özetlerdir. Julyan Lidstone tarafından yazılan “MORDAN VAZGEÇMEK”. Bu kitabı her İnanlı’nın, özellikle önderlerin ve kilise hizmetlerinde olan veya bunlara soyunanların mutlaka okumaları gerekir. Mutlaka, zira bu kilisenin ve de bireyin sağlığı için çok önemli noktaları kapsıyor. Anadolu’daki kilisenin ilerideki sağlığı bu kitapta ele alınanlara bağlı diyebilirim. Sırf teori ve teoloji üzerine kurulu değil, Julyan kardeş ve ailesi uzun yıllar Türkiye’de yaşamış, pratik deneyimlerle bunları gözlemlemiş birisi.

Evet kısacası bu bir reklam, ama ciddi bir reklam:

“MORDAN VAZGEÇMEK”   yazar: Julyan Lidstone

Perakende alım için link: 

https://www.babil.com/mordan-vazgecmek-kitabi-julyan-lidstone

Toptan alım için:  Anadolu Ofset, İsa Karataş – isa.karatas@gmail.com

Kitabın İngilizcesi:  “GIVE UP THE PURPLE”  Julyan Lidstone ISBN 978-1-78368-681-0

25 yıl kadar önceydi, İzmir’deki İlahiyat Fakültesinden bir öğrenci bir tez çalışması için benimle konuşmaya geldi. Konusu “Tek Tanrılı İnançlarda Cenaze Gelenekleri”. Bana Türkiye’deki Protestan Kiliselerindeki cenaze gelenek ve uygulamalarını sordu. Ben hafiften bir güldüm, şaşırdı “Ama bu ciddi bir konu” dedi. “Tabii anlıyorum” dedim, “ama bizim henüz cenaze geleneklerimiz yok zira daha kimse ölmedi!”

O tarihte ülkede Protestan kilise sayısı azdı; Ermeni ve Süryani kardeşlerin 1840’lardan beri var olan toplulukları dışında ölümlerle yüzleşenimiz yoktu! O delikanlı tezine ne yazdı bilmiyorum ama herhalde daha deneyimli birilerini bulup sormuştur. İleriki yıllarda tabii ki ölümler oldu, cenaze ve anma törenleri yaptık. Gerçek şu ki İnanlı olmak bu dünyadan göçmemizi engellemiyor. Doğrusu iyi ki de engellemiyor zira adaletsizlik ve kötülüğün bu denli egemen olduğu bir dünyada sonsuza dek yaşamak ne çekilir ne de istenir!

İlk bölümü şu soru ile bitirmiştik: “O zaman neden bu denli korkuyoruz?”

Yıllar içinde ölüm karşısında esenlikle duran kardeşlerle karşılaştım ama korkan bir çok kardeşle de karşılaştım. Belki ölüm korkusu içinde yaşayan toplumlarda büyümenin getirdiği anlayış ve duygular iman etmekle pat diye değişmiyor. Bu blogun ana teması olan “düşüncelerinizin yenilenmesi ile değişin” otomatik değil. Bu yenilenme ölüme bakışımızı da içeriyor, içermeli. İseviysek bakışımız İsa’nın bakışı ile aynı olmalıdır. 

Kanımca İncil’de ölümle ve İsa’nın neden gelip ölümü yendiğiyle ilgili en net ayetler İbraniler 2:11-15. “Çünkü hepsi – kutsal kılan da kutsal kılınanlar da – aynı Babadandır. Bunun içindir ki, İsa onlara ‘kardeşlerim’ demekten utanmıyor.”Adını kardeşlerime duyuracağım, Topluluğun ortasında Seni ilahilerle öveceğim” diyor. Yine, “Ben Ona güveneceğim” ve yine, “İşte ben ve Tanrı’nın bana verdiği çocuklar” diyor.  Bu çocuklar etten ve kandan oldukları için İsa, ölüm gücüne sahip olanı, yani İblisi, ölüm aracılığıyla etkisiz kılmak üzere onlarla aynı insan yapısını aldı. Bunu, ölüm korkusu yüzünden yaşamları boyunca köle olanların hepsini özgür kılmak için yaptı.” 

Evet ölüm, sevdiğimiz, özleyeceğimiz kişilerin bizden aniden alınmasının derin acısının kaynağıdır. Bebeklerin, çocukların, gençlerin, geride yetimler bırakan anne babaların zamansız ölümleri acılarımızı katlıyor, dayanılmaz yapıyor. Ağır acılar AMA “son” değil. Belki ‘züğürt tesellisi’ diyeceksiniz ama İsa züğürtler için geldi! Teselli ümitten doğar. Peki ya ümit boş değilse ve gerçekleşirse? İman ettiğimiz Tanrı boş vaatler vermiyorsa ümit ettiğimiz şey gerçekleşecek ve o endişeli ümit sevince dönüşecektir. 

Tahmin ediyorum ki büyük bir kısmınızın aklında “peki yitirdiklerimizi görecek miyiz” sorusu doğuyor. Yani dolayısıyla da “kim kurtulup Tanrı’nın Egemenliğinde olacak” sorusu – bu konuyu yakın zamanda ele almaya çalışacağım. 

İsa ölümden hiçbir zaman bir son, toprak altına ya da bir kaya arkasına konma (veya denizlere gömülme, ateşte kül olma) olarak bahsetmez. İsa hep gerçekçidir ve iki gerçeği birden ele alır. Hem fiziksel olan bu dünyanın bize nasıl göründüğünü bilir, hem de perdenin arkasında bizlerin görmediği, göremediği ebedi ruhsal gerçekleri bilir. Tanrı’nın Egemenliğinin sonsuz olduğunun esenliği ile dolu ama yine de fiziksel dünyanın ‘bitişi’ endişesiyle hüzünlü olduğumuzu derinden anlıyor. Yuhanna 11. Bölüm bunu açıkça gösteriyor, lütfen dikkatle okuyun. 

Lazar “öldü” dediklerinde İsa ruhsal gerçeği vurgulayıp “uyuyor” der. Öğrencileri “ha o zaman uyuyorsa iyileşecek” deyip her zamanki kavrama tökezlemesini yaşarken İsa bu kez fiziksel gerçeği vurgulamak zorunda kalıp “Lazar öldü” der. 33. Ayette “Meryem’in ve onunla gelen Yahudilerin ağladığını gören İsa’nın ruhunu hüzün kapladı, yüreği sızladı” ve 38. Ayette de “İsa yine derinden hüzünlenerek mezara vardı” yazıyor. Derin hüzünü, dirilteceğini bildiği Lazar’ın ölümü için değildi. Meryem, Marta ve diğerlerinin acısı içindi. Ölümün yarattığı kayıp, hüzün, korku ve “inşallah” seviyesindeki bir dindarlığın ümitsizliği karşısındaki hüzündü. “Ah keşke bir anlasanız ölüm etkisiz kılınmak üzere” hüzünüydü (malum o noktada İsa’nın çarmıhta ölümü ve dirilişi gerçekleşmemişti). 

Bugün Rab bizlere net bir şekilde “korkmayın, ölüm korkusundan özgür olun çünkü ben bu dünyayı yendim” diyor. Unutmayalım ölüm bu dünyaya ait, Tanrı’nın egemenliğinde ölüm yok. Tanrı insanı ölüm için yaratmadı, ne de ölüme terk etmek için. İçiniz rahat olsun, ölüm son değil. Rab bizleri ölüm korkusundan özgür olmaya davet ediyor zira bunları “ ölüm korkusu yüzünden yaşamları boyunca köle olanların hepsini özgür kılmak için yaptı.” 

“Kardeşler, umudu olmayan öbür insanlar gibi kederlenmemeniz için, gözlerini yaşama kapamış olanlar konusunda bilgisiz kalmanızı istemiyoruz. İsa’nın ölüp dirildiğine inanıyoruz. Aynı şekilde Tanrı, İsa’ya bağlı olarak gözlerini yaşama kapamış olanları da O’nunla birlikte geri getirecektir.…. Böylece sonsuza dek Rab ile birlikte olacağız.” (1. Selanikliler 4:13-15 ve 17b)

Her şeyde olduğu gibi ‘ölüm korkusu’ konusunda da düşüncelerimizde yenilenmeye sizi davet etmek istiyorum. Rabbin yaptıklarını kavramak ve ‘korkudan özgür’ kılındığınızı keşfederek esenlik içinde yaşamak için lütfen dua edin. Göksel Babanız korkularınızın ve acılarınızın farkında ve emin olun sizi asla ölüme terk etmedi, etmeyecek. O yaşamın kaynağı ve siz O’nun çocuğusunuz.

Kiliselerde mecbur kalmadıkça, ya da İsa’nın ölümü yenmesi konusu dışında, pek ölümle ilgili vaaz duymazsınız. Soğuk bir konu, ne denli “sonsuz yaşama kavuştuk” diyebilsek de üzen ve ürküten bir konu. Ama sonuçta her insan bu dünyaya doğar ve her insan bu dünyadan göçer.

Bu zamanlarda ölümle yüz yüze çok geldiğimiz bir dönemdeyiz: İster aylarca süren ve sürecek gibi gözüken Covid-19 ile, ister saniyeler içinde binaları yerle bir eden İzmir depremi ile. Toplumda şaşkınlık, hüzün, acı, endişe ve korku var. Ve tabii ki sevdiklerinin kaybı ile yürekleri parçalananlar var. 

Hayatımda ilk kez değil ama son haftalarda ölümün keskinliği karşısında söyleyecek söz bulamadığım kayıplarla yüzleştim. Bir tarafta tanımadığım kişilerin İzmir depreminde çocuklarını, tüm ailelerini kaybetmesi, bir diğer taraftan da tanıdığım kişilerin farklı acıları. Eşini yıllar önce kaybedip yalnız başına yetiştirdiği tek çocuğunu, 18’ine daha yeni basmış biricik oğlunu trafik kazasında kaybeden, yapayalnız kalan bir anne. Ve yıllar önce bir çocuklarını genç yaşta kaybettiklerini ancak tanıklıklarını okuyunca keşfettiğim, her gün bu acıyla yaşayan bir aile. Bunlar yazılarda geçen hikayeler değil, rakamlar değil, gerçek hayatlar Ateş düştüğü yeri yakıyor, darmadağın ediyor.

Yalnız kalan anne İnanlı değil, aile ise İnanlı. Farkeder mi? Hayır – ikisi de evlat kaybı, yüreği yakan korkunç bir ateş. 

Fark eder mi? Evet – verilen bir vaade tutunmanın getirdiği ümit ve teselli farkı.

Şu vaatleri bilmek ve bunlara tutunmanın farkını düşünün:  “Ateşin içinde yürürken yanmayacaksın, alevler seni yakmayacak.” Yeşaya 43:2

“Karanlık ölüm vadisinden geçsem bile, kötülükten korkmam. Çünkü sen benimlesin.” Mezmur 23:4

“İsa ona, “Diriliş ve yaşam Benim” dedi. “Bana iman eden kişi ölse de yaşayacaktır. Yaşayan ve bana iman eden asla ölmeyecek. Buna iman ediyor musun?” Yuhanna 11:25-26

Ölüm son değil. Bunu biliyor musunuz? Buna inanıyor musunuz?

Ölüm son olsaydı İsa’nın gelmesine gerek yoktu, Kutsal Kitap’a gerek yoktu. İman ve ümit saçmalık olurdu. 1. Korintliler 15:13-19’da şu sözler çok açık:

“Ölüler dirilmezse, Mesih de dirilmemiştir. Mesih dirilmemişse, bildirimiz de imanınız da boştur. Bu durumda Tanrıyla ilgili tanıklığımız da yalan demektir. Çünkü Tanrının, Mesih’i dirilttiğine tanıklık ettik. Ama ölüler gerçekten dirilmezse, Tanrı Mesih’i de diriltmemiştir. Ölüler dirilmezse, Mesih de dirilmemiştir. Mesih dirilmemişse imanınız yararsızdır, siz de hâlâ günahlarınızın içindesiniz. Buna göre Mesih’e ait olarak ölmüş olanlar da mahvolmuşlardır. Eğer yalnız bu yaşam için Mesih’e umut bağlamışsak, herkesten çok acınacak durumdayız.”

O zaman neden bu denli korkuyoruz? 

Sevgi – evet yine oradayız 😉 – deyince bir kavram, elle tutulmaz bir duygu, bir hayal, bir aşk masalı gibi geliyor insanlara. Ama aslında bir eylem, hatta bir çok eylem. Şarkılardaki gibi “seni uzaktan sevmek” ya da “hadi sev beni, sev beni, sev beni” değil! Çok güzel duygular coşkular içerse de Hollywood değil, Arabesk değil. Sevgi eylemlerden oluşur, eylem doludur.  

Nitekim iki önceki paylaşımda (“Aslında Söylenecek Çok Şey Yokmuş”) değindiğimiz 1. Korintliler 13 sevgiyi bir çok eylem ve bilgiden üstün kılarak başlasa da, bu sözlerin hemen ardından 4. ayetten itibaren sevginin o ünlü pratik eylemlerini listeliyor – sabır, şefkat vs.. 

İnsanoğlu ilişki için yaratıldığı an eylem için de yaratılmış oldu. Zira ilişki eylemsiz olamaz. İster bu bir söz olsun, ister bir gülümseme, bir kucaklaşma, bir yemek yapma, birlikte yürüme vs. vs.. Üstelik bu ilişkilerimiz sırf insanlarla değil, toprakla, doğa ile. Yaratılış kitabında ilk başta, her şey ‘çok iyi’ iken, insanın içinde yaşadığı bahçe ve hatta tüm yaratılış yönetmesi ve işlemesi için ona verildi (Yaratılış 1:26-31; 2:15). Yani en baştan yapacak çok şey var.

İnsanlar (ve dinler) genelde birbirini ve başarıları eylemleri ile tarttığı için, İsevi öğretişlerimizde kurtuluşun eylemlerimizle değil Tanrı’nın lütfu ile geldiğini vurgulamaya yoğun bir çaba vardır. Bu öğretişe harcanan haklı vurgu, öbür taraftan çok kez yaptıklarımızı geri plana atma tehlikesini yaratır. Halbuki eylemler imanın göstergesidir, önemsiz değildirler. 

Yakup 2. bölümde ele alınan ve bir karmaşa gibi görünen, ‘imanla aklanma – eylemsiz iman – imanla eylem’ terimleri aslında o denli karmaşık değildir.  Yakup 2:18’de dediği gibi “Hadi bakalım (bu benden) eylemlerin olmadan sen bana imanını göster!” Eminim şu tür sözleri bir çok kez duymuşsunuzdur: “ben Rabbi çok seviyorum”, “kardeşler sizi çok seviyorum”. Güzel iddia, büyük iddia. Eh hadi bakalım eylemlerini görüp seninle sevinip seni örnek almayı ümitle bekliyoruz!

Malum laf salatası bol bir ülkede, bir dünyadayız. Çok kez de bir şeyler yapmamak için bir sürü bahanemiz oluyor: “zamanım yok, param yok, benim derdim bana yeter, içine kapanık insanım, kendime güvenmiyorum, başkalarına güvenmiyorum, görevli olanlar yapsın; ve en dürüstü – canım istemiyor!”  

Tüm bunlara ilaç bir çok ayet verebilirim, ama eminim siz de bunları biliyor ya da bulabilirsiniz. Kısacası:

“Uyanık kalın, imanda dimdik durun, mert ve güçlü olun. Her şeyi sevgiyle YAPIN (eylem).” (1. Kor.16:13-14)

Yapacak, yapabilecek çok şey var, her gün, her konumda. Rahibe Teresa’nın sevdiğim güzel bir sözü ile bitirelim: 

“Hepimiz büyük işler yapamayız ama hepimiz büyük sevgiyle küçük işler yapabiliriz.”

Yılını hatırlamıyorum ama Fransa’nın doğusunda Alpler’e yakın bir yerde kalıyorduk. Arabayla bir kaç yeri ziyaretten sonra bir yamaçtaki park alanına girdik, 200m kadar ağaçlıklar arasında yürüdük. Ağaçlar aralandı ve aniden karşımızdan Alp dağlarının bir bölümü inanılmaz ihtişamları ile önümüzdeydi. Dura kaldım, boğazım düğümlendi, gözlerimden bir kaç damla süzüldü. Utandım ve özür diledim. Günlerdir ne olduklarını bile hatırlamadığım bir şeyler için Tanrı’ya yakınıyor, O’na akıl veriyordum. Karşıma çıkan inanılmaz görkem ve güzellik beni yerime koymuştu. Utandım, özür diledim ve sonra tüm bunları yaratanın Tanrım ve Babam olduğu için şükrettim. Hayranlığın getirdiği ağırlıkla sakinleşmiş olan bir yürekle bakakaldım.

O günden değil ama yine de Alpler – başka bir zaman, başka bir yer.

Gözlerimi ayaklarımın dibinden dağlara, denizlere, yıldızlar, ağaçlara, çiçeklere, hayvanlara, böceklere, tüm yaratılışa kaldırdığımda yardımımın nereden geldiğini hatırlıyor, görüyorum (Mezmur 121). Ümidim tazeleniyor. Tüm bu akıl almaz muhteşemliği var eden, bir ot yaprağını bile yaratamayan bana, bize armağan ediyorsa, bizimle paylaşıyorsa bir değerimiz, bir amacımız ve bir ümidimiz var.

Bizleri boğan şehirlerde bile gözlerimizi kaldıracak noktalar var. Size Rabbi hatırlatacak ‘dağları’ bulun, ihtiyacınız olacaktır.